I. Giai đoạn từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỷ XX

- Sau khi phát xít Nhật đầu hàng, phong trào đấu tranh được khởi đầu từ Đông Nam Á với những thắng lợi trong các cuộc khởi nghĩa giành chính quyền và tuyên bố độc lập như: In-đô-nêxia (17/8/1945), Việt Nam (2/9/1945), Lào (12/10/1945).

- Phong trào tiếp tục lan sang các nước Nam Á và Bắc Phi như: Ấn Độ (1946 - 1950), Ai Cập (1952), An-giê-ri (1954 - 1962).

- Năm 1960, 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập.

- Ngày 1/1/1959, cách mạng Cu-ba giành thắng lợi.

- Tới giữa thập niên 60, hệ thống thuộc địa về cơ bản đã bị sụp đổ.

II. Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỷ XX

- Nhân dân 3 nước đấu tranh lật đổ ách thống trị của Bồ Đào Nha là Ăng-gô-La (11/1975), Mô-dăm-bích (6/1975) và Ghi-nê Bít-xao (9/1974).

- Sự tan rã các thuộc địa của Bồ Đào Nhan là thắng lợi quan trọng của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi.

III. Giai đoạn từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỷ XX

- Cuối thập niên 70, chủ nghĩa thực dân chỉ còn tồn tại dưới hình thức chế độ phân biệt chủng tộc (A-pác-thai), tập trung ở miền Nam châu Phi.

- Sau nhiều năm đấu tranh bền bỉ, chính quyền của người da đen đươc thành lập ở Rô-đê-di-a (1980), nay là Dim-ba-bu-ê; Tây Nam Phi (1990), nay là Na-mi-bi-a.

Thắng lợi có ý nghĩa quan trọng là chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi sau hơn ba thế kỉ tồn tại đã bị xóa bỏ vào năm 1993.

- Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bị sụp đổ hoàn toàn, các dân tộc Á, Phi và Mĩ La-tinh đã bước sang chương mới với nhiệm vụ củng cố độc lập, xây dựng và phát triển đất nước.